5 hệ luỵ sức khoẻ do thời tiết nắng nóng

Tuy nhiên, đây cũng là thời khắc chuyển mùa, nắng nóng, nhiệt độ tăng cao nên dễ gây ra các bệnh liên tưởng đến thời tiết nắng nóng. Trong những ngày nắng nóng, nhiều bệnh viện đã tiếp thu một số trường hợp người bệnh chết giấc do nhiệt hay kiệt lực do nhiệt.

Các loại bệnh do thời tiết nắng nóng gây ra (dân gian còn gọi là “cảm nắng”) và cách xử trí hạp

Theo BS.CKI Nguyễn Viết Hậu, đối với thân người, nhiệt độ thích ứng nhất là khoảng 25°C. Trong khoảng từ 20°C đến 30°C, thân điều chỉnh thích ứng tốt là do có trung tâm điều nhiệt nằm trên não. trọng tâm này có chức năng giúp chúng ta thích ứng được với bất kì nhiệt độ nào, nhưng đến một ngưỡng nhiệt độ lạnh quá hay nóng quá cơ thể chẳng thể điều chỉnh kịp do vượt quá khả năng hoạt động của trọng tâm này. Khả năng điều chỉnh với sự đổi thay nhiệt độ cũng kém ở trẻ nhỏ (nhỏ hơn 4 tuổi), hoặc người già (lớn hơn 70 tuổi) hoặc người có nhiều bệnh lý đi kèm.

Do đó, tùy theo mức độ xúc tiếp với thời tiết nắng nóng ra sao, nhiệt độ môi trường xung quanh như thế nào, thời gian bao lâu, công việc vất vả hay không…thì các bệnh lý do ảnh hưởng của nhiệt độ sẽ xuất hiện và được chia theo các chừng độ từ nhẹ đến nặng. “Cảm nắng” là từ gọi chung trong dân gian đối với toàn bộ các bệnh lý do thời tiết nắng nóng gây ra. Một số bệnh thường gặp và cách xử trí hiệp

Phù do nhiệt

Triệu chứng xuất hiện khi chúng ta đổi thay môi trường như đi du lịch đến nơi có thời tiết nắng nóng hơn nhiều so với nơi ở thông thường, ở trong phòng máy lạnh lâu và đột ngột di chuyển ra môi trường nắng nóng. diễn tả của bệnh là phù ở phần thấp thân thể như ở mắt cá, bàn chân. duyên cớ là do huyết quản giãn ra để thải nhiệt, gây ra phù. Sau khi thân thích nghi trong thời kì vài giờ hay một vài ngày thì triệu chứng sẽ mất đi. Nếu triệu chứng không mất đi, chúng ta có thể kê cao chân khi ngủ để huyết mạch lưu thông bình thường. Ở chừng độ này chúng ta không cần dùng thuốc.

Có nhiều người uống thuốc lợi tiểu để giảm phù, điều này không có lợi mà còn gây hại thêm cho thân vì làm tăng tình trạng mất nước của thân thể. Vì về căn bản, thời tiết nắng nóng làm thân mất nước, mà chúng ta lại dùng thuốc lợi tiểu thì sẽ làm thân thể mất nước nhiều hơn.

Phát ban do nhiệt

căn do là do những vùng da tiếp xúc với ánh nắng ác hay nhiệt độ cao bên ngoài dễ bị kích thích làm xuất hiện nổi mẩn ngứa, mề đay. Sau một thời gian sẽ hồi phục, không cần điều trị đặc hiệu. Nếu bị ngứa nhiều có thể dùng các loại thuốc kháng dị ứng bình thường, hạn chế tiếp xúc với ánh nắng; sau đó thân thể sẽ tự điều chỉnh và các triệu chứng sẽ biến mất. Ở đây, chúng ta cần phân biệt với bỏng. Bỏng là do chúng ta xúc tiếp ánh nắng lâu hơn, các vùng da bị đỏ, sưng rộp.

Chuột rút do nhiệt

Bệnh thường xuất hiện ở những người lao động nặng hay những vận cổ vũ phải tập dượt với cường độ cao. Trong khi thân đang vận động và sinh nhiệt, gặp nhiệt độ môi trường cao sẽ dễ gây ra chuột rút do nhiệt.

diễn đạt, đau ở các bắp thịt, đặc biệt ở các bắp đùi, cẳng chân. Các triệu chứng đau xuất hiện là do khi hoạt động nặng, các cơ phải làm việc liên tiếp đi kèm cơ thể bị mất nước và muối qua mồ hôi quá nhiều, dẫn đến tình trạng co thắt cơ. Nếu gặp các triệu chứng trên, chúng ta có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường, nghỉ ngơi, di chuyển đến nơi thoáng mát, bù nước có muối khoáng. Lưu ý không dùng nước lọc vì không thể đáp ứng nhu cầu mất muối và nước của cơ thể. Nước có muối khoáng như các dung dịch nước điện giải trị tiêu chảy, nước chanh có pha muối, đường… Sau khi nghỉ ngơi, bù nước các triệu chứng sẽ tự giới hạn và sẽ biến mất.

chết giả do nhiệt

Thường gặp ở những người đi du lịch trong mùa hè, phải đại tiện nắng, leo núi, chuyển di nhiều, tập quân sự… từ đó gây ra tình trạng mất muối và nước. Đến một giai đoạn nào đó việc mất muối và nước quá nhiều nếu không bổ sung kịp sẽ làm nước trong lòng huyết quản giảm đi, làm giảm áp huyết, đặc biệt ở tư thế đứng làm giảm lưu lượng máu lên não gây triệu chứng xỉu.

Vai trò sơ cứu trong trường hợp này rất quan yếu. Chúng ta cho người bị chết giả nằm đầu thấp, di chuyển đến vùng có không khí thoáng mát, nới rộng quần áo, bù nước có muối khoáng, theo dõi khoảng 30 phút, nếu ổn định thì không cần đến bệnh viện.

kiệt sức do nhiệt:

căn nguyên đẵn là do tình trạng mất muối và nước kéo dài hơn so với các tình huống trên. trình bày không chỉ là ngất xỉu thường ngày, mà kèm theo các dấu hiệu của triệu chứng thần kinh như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn ói… Bệnh này nếu chúng ta sơ cứu kịp thời, ngưng các hoạt động hiện tại, đến được môi trường thoáng mát thì thân sẽ hồi phục hoàn toàn. Nếu vẫn tiếp hoạt động hay không thể di chuyển qua môi trường khác thì sẽ gây ra hiện tượng sốc nhiệt. Sốc nhiệt là thể bệnh nặng nhất của các bệnh lý do tăng nhiệt độ gây ra.

Sơ cứu người bị kiệt lực do nhiệt giống như đã nói ở trên, nhưng phải theo dõi kĩ lưỡng hơn. Ngoài ra, chúng ta có thể dùng các loại khăn lạnh chườm vào các vùng trên thân có nhiều mạch máu như trán, lưng, nách, bẹn… để hấp thụ nhiệt nhanh, giúp cơ thể thải nhiệt nhanh hơn, vậy cho người bị nạn uống càng nhiều nước càng tốt. Trong vòng từ 30 phút đến 1 giờ mà triệu chứng không được cải thiện (đau đầu, nôn ói, chóng mặt nhiều hơn…) thì nên đưa đến bệnh viện.

Sốc nhiệt (Đột quỵ do nhiệt), đây là loại bệnh có tỷ lệ tử vong tương đương với đột quỵ do tim hay đột quỵ do não. Nguyên nhân là do bị mất muối và nước kéo dài đi kèm sự quá tải khả năng hoạt động của trọng tâm điều nhiệt. Tăng thân nhiệt kéo dài sẽ làm thương tổn hệ tim mạch, hô hấp, gan, thận đặc biệt là hệ thần kinh. Nhiệt độ thân nạn nhân có thể lên đến trên 40 ⁰ C, có kèm các triệu chứng tâm thần (đau đầu, chóng mặt, buồn ói, tơ mơ, rối loạn tri giác, co giật thậm chí hôn mê …). Khi thấy triệu chứng của bệnh này thì phải sơ cứu trợ thời bằng cách cho người bị nạn nằm đầu thấp, chuyển di ra khỏi vùng có nhiệt độ cao, làm giảm nhiệt cho nạn nhân như dùng quạt hay ngâm người bị nạn trong nước mát vài phút, dùng gạc có thấm nước lạnh hay nước đá đặt ở các vùng trên thân thể như đã hướng dẫn ở trên; song song gọi điện thoại cho bộ phận cấp cứu để chuyển người bệnh đến bệnh viện ngay.

Cách ngừa các bệnh do thời tiết nắng nóng gây ra

Để phòng ngừa các bệnh do thời tiết nắng nóng hay thời khắc giao mùa gây ra, khi xúc tiếp với ánh nắng ác vàng trong thời gian dài hay môi trường có nhiệt độ cao, chúng ta nên có các biện pháp sau đây

Mặc áo quần dài tay, thoáng mát, đội nón rộng vành, hạn chế thời kì xúc tiếp ánh nắng từ 10h đến 16h, nếu tấm phải làm việc hay hoạt động trong môi trường nhiệt độ cao thì nên chuyển di đến nơi có không khí mát mẻ 1 lần /giờ, nghỉ ngơi khoảng 15 phút, sau đó trở lại công việc.

Chủ động uống nước, không nên đợi đến lúc khát nước mới uống. Chúng ta nên uống các loại nước vừa cung cấp nước và muối khoáng như đã nói ở trên.

Trong thời tiết nóng bức hay trong thời điểm giao mùa, chúng ta phải lưu ý thêm các bệnh lý về đường hô hấp. Nguyên nhân là do mọi người có xu hướng ở trong các phòng máy lạnh quá lâu, dùng nhiều quạt hoặc dịch thuật huế ăn uống các loại thức ăn, thức uống lạnh hay có đá…những hoạt động như vậy vô tình làm khô niêm mạc, khô chất nhầy của đường hô hấp. Việc này sẽ làm cho các vi trùng có lợi cho thân chết đi, tạo điều kiện tiện lợi cho các siêu vi, vi trùng ngoại lai dễ xâm nhập gây các bệnh lý như: nhiễm siêu vi, viêm đường hô hấp trên… Ngoài ra, nhiệt độ môi trường cao dễ làm cho thức ăn bị ôi thiu, cùng với sự phát triển mạnh của các trung gian truyền bệnh như ruồi, muỗi, gián…dễ gây ngộ độc thực phẩm đặc biệt là các vụ ngộ độ tập thể.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng nên chú ý đến các bệnh lý về da. Khi nhiệt độ tăng cao thì sẽ dẫn đến việc tăng tiết mồ hôi, chất bã nhờn. Đặc biệt là ở trẻ em hay người già lớn tuổi mắc các bệnh phải nằm lâu sẽ dễ bị lở loét, các vi nấm mọc nhiều hơn ở các vùng kẽ da như nách, bẹn…

Nguyễn Na